Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku jest pierwszą czynnością zmierzającą do uregulowania kwestii majątkowych zmarłej osoby.  W rezultacie postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku stanowi podstawę  dalszych czynności dotyczących majątku zmarłego.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy skierować do Sądu Rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Ustalenie właściwości miejscowej sądu spadku nie zawsze jest sprawą oczywistą dla stron postępowania. W przypadku złożenia pisma do sądu niewłaściwego, sąd ten stwierdzając swoją niewłaściwość z urzędu przekaże sprawę sądowi właściwemu.

Konieczne jest by osoba składająca wniosek (Wnioskodawca), posiadała pełną zdolność do czynności prawnych oraz posiadała interes prawny w stwierdzeniu nabycia spadku. Interes prawny posiadają m.in. spadkobiercy oraz wierzyciele  spadkodawcy i spadkobierców.

We wniosku należy wskazać imię, nazwisko, numer PESEL oraz adres zamieszkania wnioskodawcy oraz imiona, nazwiska i adresy wszystkich znanych Wnioskodawcy spadkobierców (uczestników postępowania). Sąd z urzędu zobligowany jest ustalić krąg spadkobierców, jednakże Wnioskodawca powinien przedstawić wszystkie znane mu fakty w tej kwestii.

W treści wniosku Wnioskodawca powinien wskazać,  że wnosi o stwierdzenie, że sadek po zmarłym na podstawie ustawy nabyli Wnioskodawca i Uczestnicy postępowania.

Przykładowa treść wniosku:

Wnoszę o stwierdzenie, że spadek po (dane spadkodawcy- imię, nazwisko, imiona rodziców zmarłego), zmarłym dnia (data śmierci) w (miejscowość), ostatnio zamieszkałym w (miejscowość), na podstawie ustawy nabyli (wskazać dane spadkobierców).

W uzasadnieniu wniosku wskazać należy okoliczności faktyczne spadkobrania. W pierwszej kolejności należy powtórzyć dane spadkodawcy, wskazując datę i miejsce jego śmierci oraz oznaczenie ostatniego miejsca stałego zamieszkania, a także stan cywilny zmarłego. Następnie należy opisać stopień pokrewieństwa łączący zmarłego i wymienionych we wniosku Uczestników postepowania.   W uzasadnieniu należy również podać informację o testamentach pozostawionych przez zmarłego oraz interes prawny Wnioskodawcy we wszczęciu postępowania stwierdzenia nabycia spadku np. wnioskodawca jest jednym ze spadkobierców.

Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku niezbędne jest załączenie odpisów aktów stanu cywilnego potwierdzające zgon spadkodawcy oraz akty stanu cywilnego spadkobierców określające stopień pokrewieństwa spadkobierców i spadkodawcy. W przypadku gdy zamężne dzieci spadkobiercy przyjęły nazwisko małżonka konieczne jest przedstawienie aktu małżeństwa.

Przedłożenie wraz  z wnioskiem odpisów aktu stanu cywilnego przysparza Wnioskodawcy wiele problemów.  W sytuacji gdy odpisy nie zostaną złożone wraz z pismem, sąd spadku wezwie do uzupełnienia braków formalnych wniosku. Na tej podstawie Wnioskodawca uprawniony jest do wystąpienia do USC o wydanie odpisów aktów stanu cywilnego.

Należy pamiętać o podpisaniu wniosku oraz załączeniu wszystkich załączników wskazanych w  uzasadnieniu.

W sądzie należy złożyć wniosek wraz z załącznikami. Konieczne jest załączenie do wniosku kserokopii wniosku (wraz z załącznikami) w ilości odpowiadającej liczbie uczestników postępowania oraz dowód uiszczenia opłaty sądowej od wniosku. Opłata od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wynosi 50,00 złotych. Można ją uiścić w znakach sądowych (do nabycia w kasie sądu) lub przelewem na rachunek bankowy sądu.

Warto jeden egzemplarz wniosku zostawić dla siebie. Składając wniosek na biurze podawczym, pismo zostanie opatrzone prezentatą – pieczęcią z oznaczeniem sądu oraz adnotacją zawierającą datę złożenia wniosku i ilości załączników.

Nie ma przeszkód by wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wysłać do sądu listem poleconym. Wówczas dowód nadania listu poleconego stanowić będzie dowód złożenia wniosku.